Het engelse woord ‘mindfulness’ betekent: opmerkzaamheid, oplettendheid, zorgvuldigheid.
Het begrip ‘mindfulness’ komt uit de boeddhistische aandachtsmeditaties in diverse Aziatische landen en speelt daar al eeuwenlang een centrale rol. Het heeft de betekenis van je aandacht doelbewust richten op de gedachten en gevoelens die je op dit moment ervaart, zonder hierover te oordelen en deze voor dat moment te accepteren.
Dat klinkt eenvoudig, maar heel vaak zijn we niet opmerkzaam voor wat er in ons leeft precies op dit moment. We zijn vaak bezig met het verleden, de toekomst of met dagdromen. We zijn zo vaak elders met onze gedachten dat we meestal niet “echt’ in ons eigen leven aanwezig zijn. We handelen dan vanuit ingesleten patronen waarvan we ons niet meer bewust zijn.
Aandacht richten
Mindfulness houdt o.a. in de aandacht doelbewust richten, bewust ergens bij blijven. Dat is in de praktijk geen gemakkelijke opgave. Het blijkt bijvoorbeeld haast onmogelijk om nergens aan te denken, juist ergens niet aan te denken of ons volledig op iets te richten. Steeds opnieuw dringen allerlei zaken ons bewustzijn binnen, meestal ongewild en ongemerkt. Echter door je te oefenen in het richten en vasthouden van je aandacht kun je geleidelijk aan leren je beter te concentreren.
Niet oordelen
Misschien wel het moeilijkste onderdeel van mindfulness: iets waarnemen zonder er direct een oordeel aan te verbinden. We vinden iets prettig of vervelend, goed of fout, in een flits hebben we ons oordeel klaar zonder ons ervan bewust te zijn. Vanuit dat oordeel zien we alleen nog datgene wat het versterkt. Niet oordelen over wat je ervaart schept rust en ruimte waardoor je open staat voor nieuwe indrukken, zoals b.v. het genieten van kleine dingen, ondanks het feit dat er grote problemen zijn.
Acceptatie
Je persoonlijke ervaring ongefilterd toelaten is spannend. Wij hebben geleerd dat ervaringen ongewenste gevoelens of gedachten kunnen oproepen en dat willen we niet. Hiervoor hebben we een heel repertoire aan mechanismen ontwikkeld en denken ons zo te kunnen beschermen tegen de moeilijke dingen in ons leven.Veel van onze energie gaat verloren door moeilijkheden te ontkennen of proberen te vermijden. Echter juist door te accepteren wat (er) is en aandacht aan die moeilijkheden te schenken ontstaat ruimte, rust en afstand waardoor je vrijer aan een oplossing kunt werken. Niet oordelen vergemakkelijkt acceptatie.
De oorsprong van mindfulness ligt in het boeddhisme. In de jaren zeventig introduceerde de Amerikaanse wetenschapper Jon Kabat-Zinn mindfulness in de gezondheidszorg voor mensen met chronische lichamelijke ziekten en psychische klachten. Inmiddels hebben de trainingen een brede(re) toepassing en ingang gevonden en zijn ze bestemd voor een ieder die zich wil oefenen in opmerkzaamheid.
bron: Han Fortmann centrum Nijmegen